Lynnong- 1 Ka Maitphang. jaka kylluid bad kyrpang la ha kano kano ka litereshor. Haba phai sha ka

Similar documents
KHASI ( Modern Indian Language )

LYNNONG-2 KI KHANATANG HALOR KA JINGPYNLONG BAD KI KHANATANG NIAM HA KA POITRI KHASI ( )

LYNNONG - 3. Ki KHANATANG BAAI JUBAB BAD KiWEI DE KI KHANATANG HA KA POITRI KHASI ( )

Lynnong: V. Ka jingpynkut nia. kumba la lap ha ki khana ba la jied ha kane ka wadbniah. Baroh ki khana ba

P ( 2 ) KHASI JBC 12. Kyrteng jong u/ka nongialeh eksam (ha ki dak heh) : Roll Number : (ha ki dak jingkheiñ) : (ha ki kyntien)

KHASI ( INDIAN LANGUAGE ) ( CANDIDATES WITH INTERNAL ASSESSMENT ) ( CANDIDATES WITHOUT INTERNAL ASSESSMENT ) ( For Both Categories of Candidates )

NICRA (2012) Extension Bulletin No 79

Do not open this Test Booklet until you are asked to do so.

LYNNONG-I KA KYLLA-KTIEN BAD KA LITERESHOR KHASI

l For instructions in Kh:1si see Page 2 of this Booklet. I~ ll ~ ~fulr~ ~ <nt ~ 2 ~ I

MEGHALAYA STATE ELECTRICITY BOARD TRAINING MATERIAL FOR LINE STAFF (IN KHASI) INDEX

Bteng Sla 7. Bteng Sla 7. Bteng Sla 7

Her u Conrad, ki Myntri, MLA sha Delhi ban leit pyrshah ïa ka CAB

Da ki hajar poi ki nongtih maw, ba tuklar u Chairman SPB, jem noh ka jingïakhih

Bthah ka HNLC ïa u Conrad Sangma ban buddien ïa ka jingdawa Garo Land Shil long, Nai lur 30 : Ka

Shi inshi ka jaka ruh kan ym leit sha ka Meghalaya: CEM ka Karbi Anglong

Hiar ki MLA Congress ban leit tohkit bad lap ïa jingshisha La palat ar taïew pat nud leit phai ki paidbah Malangkona sha ïing, dang sah ha skul

27 Rymphang elekshon jied

Ka Congress ka la bret ïa nga sha jaka theh ñiut, kiwei ki ïohi ba nga dang larkam: Dr. D.D Lapang

Bteng Sla 7. Bteng Sla 7. Mawkyrwat, Nai wi eng 01: Ka Federation of Khasi, Jaiñt ia & Garo Peo ple

Ba shah pynduh tiket, pynïasoh NPP ka MDC para u President ka BJP

Co un cil (HNLC) Bah Cherist erfield Than gkhiew.

Kloi ka HNLC ban pdiang ïa u Bah

Pynthikna u CM ba pdiang ka MHA ïa ki jingai jingmut ka Jylla halor ka Sixth Schedule

Khang ki bor ka NEIGRIHMS ïa ka kynhun u ADC ban tohkit ïa ka Kong Agnes Kharshïing

Pynbna ka Congress ïa ki kyrtong ïakhun MDC, 25 ngut sha KHADC bad 7 ha JHADC

Durut ki Indian Navy bad NDRF ban ïoh sei kiba shah tep im ha krem Khloo Ryngksan

ka sorkar ha man ki tnad treikam

Thank you for auditioning for KINKY BOOTS NATIONAL TOUR ROLE: LAUREN. IF you are called back please prepare the FULL audition packet sides and music.

December Creation. Teaching Aids Needed:

Occupational Safety and Health Inspection

The World s Most. beautiful music. Ballads Standards Show Tunes Movie Themes. contents. Love Story (Where Do I Begin) As Time Goes By...

From the Competition Director

Read the passage and then answer the questions below.

Rudyard Kipling s India: Literature, History, and Empire (TR, GS164)

Getting Your Skin Ready for Surgery

Malaysia s Second Jewellery Design Awards Reveals Result Successful Discovery of New Jewellery Design Talent

18-20 AUGUST, 2016 SAIGON EXHIBITION & CONVENTION CENTER (SECC) SHOW REPORT

DOWNLOAD OR READ : SO MANY BOOTS SO LITTLE TIME PDF EBOOK EPUB MOBI

Br inging beauty to women with the wor ld of Mar y Kay! TRAINING VIDEOS ONLINE* CHECKLIST

Topic 4. Europe Summer Festivals. 1. Vocabulary

Inventory. Acc Edinburgh Festival Society

TESTIMONIAL. I feel like my skin has been woken up after using ageloc LumiSpa. ~ Eve She, 46 years old

Product Catalogue. 606 Elkins Avenue * Elkins Park PA * 19027

Da p h ne Gro e neveld O deya Rush Ka t e B oswor t h Ja n uar y Jo n es R a c hel Feinstein Ni c hol a s Hou l t. Fall/Winter 2015 Desire...

Titanic Style: Dress And Fashion On The Voyage By Grace Evans READ ONLINE

US Cosmetic Claims: How to be attractive yet non-misleading?

The Trolley song Music by Ralph BLANE Lyrics by Hugh MARTIN q. Ï ú. ú î. 1."Clang, clang, clang," went the trol ley. "Ding, ding,

I Have a Bonnet % % ' ' % % % % % % la la la la la la la la la la la la la la. la la la la la la la la la la la la la la la mf

Re: Females Additionally Be Have Enjoyment Of Nfl Football Games Escrito por xiaoke - 15/09/ :31

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

SAFETY DATA SHEET. DawnMist Personal Care After Shave Lotion. 2 Fleetwood Court Ronkonkoma, NY Causes eye irritation.

Leigh family papers. Leigh family papers msshm Online items available

MATERIAL SAFETY DATA SHEET Page 1 of 4

Exhibitors List for Mini Thailand Week 2016

College of Charleston Archives Student Records Listed Alphabetically From cards complied by Ruth Rugheimer

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

Vietnam Saigon Textile & Garment Industry Expo 2012 Vietnam Saigon Garment & Accessories Expo 2012

Kindergarten Supply List

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

Integrity Composites Material Safety Data Sheet MSDS # MSDS Date: June 2012

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

Pop Up Gift Card Boxes

New Look At Modern Indian History (From 1707 To The Modern Times) By Grover L

The Kiplings of Long Newton

The Pre Raphaelite Siblings. The Victorian Age was a time of massive change for England; economic, social, and

Press release. The Guggenheim Museum Bilbao presents on May 30, 2014 Ragnar Kjartansson: The Visitors

DEMAVINSSY FASHION SHOWROOM PARIS

Gallery Highlights...

FILED: NEW YORK COUNTY CLERK 12/21/ :04 PM INDEX NO /2016 NYSCEF DOC. NO. 10 RECEIVED NYSCEF: 12/21/2016 EXHIBITH

Lilian Hyder, secretary and editor working in fashion industry: papers,

DOWNLOAD OR READ : WHITE SKIN AND BEAUTIFUL WE LOVE THIS MAGIC IN THE BEAUTIFUL MODERN EUROPE PDF EBOOK EPUB MOBI

MSDS #: RQ Issue Date: 12/2008 Supersedes: RQ Issue Date: 10/2008

SAFETY DATA SHEET SRA Soldering Products DATE REVISED: January 1, 2015

MATERIAL SAFETY DATA SHEET 2/13/2014

200 mm annual rainfall line and the distribution of barley and wheat in the Near East, with some Epipalaeolithic and Proto-Neolithic settlements.

Identified uses : Laboratory chemicals, Manufacture of substances. : 24 Hour Phone (CHEMTREC) (800) (215)

Date Printed: 03/01/2018 Product: PEGAFORTE CONTACT CEMENT TRANSPARENT

Springer Series in Fashion Business. Series editor Tsan-Ming Choi, The Hong Kong Polytechnic University, Hung Hom, Hong Kong

Material Safety Data Sheet

SAFETY DATA SHEET SYNTHETIC WAX POLISH 5LTR (SAS1046)

TREATY WITH THE DWAMISH, SUQUAMISH, ETC., 1855 ( TREATY OF POINT ELLIOTT ) TREATY WITH THE DWAMISH, SUQUAMISH, ETC., 1855

SAFETY DATA SHEET. SECTION I - Product and Company Identification. SECTION II - Hazard Identification. GHS Label Elements: Pictograms: N/A

TRAVELLING EXHIBITIONS BY THE ISLAMIC ARTS MUSEUM MALAYSIA (IAMM)

SAFETY DATA SHEET SUPERIOR NO. 461 DATE REVISED: January 1, 2016

Archaeological Discoveries Of Ancient America (Discovering Ancient America) READ ONLINE

SAFETY DATA SHEET CREATEX CLEAR COAT 10/05/15 SECTION I PRODUCT IDENTIFICATION SECTION II HAZARDS IDENTIFICATION

EVALUATION OF KNOWLEDGE OF TOOTH BLEACHING AMONG PATIENTS-A QUESTIONNARE BASED STUDY

DOWNLOAD OR READ : THE SAYINGS OF RUDYARD KIPLING DUCKWORTH SAYINGS SERIES PDF EBOOK EPUB MOBI

MATERIAL SAFETY DATA SHEET

Graduate Teaching Assistant 2006 to 2008, Cornell University, College of Human Ecology, Graduate Teaching Assistant & Academic Advisor

Pop Up Gift Card Boxes

SAFETY DATA SHEET SUPERIOR NO. 312-PVA DATE REVISED: January 1, 2017

HY121: Introduction to Medieval History: Vikings and Normans [7.5cr] Dr Colmán Etchingham Dr Michael Potterton. Syllabus

A Doll's House (Cambridge Literature) By Henrik Ibsen, Mary Rafferty

Stalky & Co. By Rudyard Kipling READ ONLINE

High Crowned Pleated Hat. Definition:

SAFETY DATA SHEET SUPERIOR PREFLUX NICKEL CLEANER DATE REVISED: January 1, 2016

Chemical Name: Cleanser with Chlorinol. Manufacturer: Comet. Container Size: 21 oz. Location: VLA. Disposal: Place empty container in trash.

The 23rd UOB Painting of the Year Competition and Exhibition

Transcription:

1 Lynnong- 1 Ka Maitphang Ka mariang ka long kawei na ki mat pule (subject) kaba la ïoh jaka kylluid bad kyrpang la ha kano kano ka litereshor. Haba phai sha ka thoh ka tar English ruh, ka paw ba hangne ruh ka mariang ka long kawei na ki mat pule ba ha khmat eh. Khamtam ha kaba ïadei bad ka poitri, ka mariang ka long ka bym lah ban kiar ne ïaid lait, la ka long ha kano kano ka juk ruh. Hynrei ka rukom pyrkhat, ka rukom pynpaw ne pynphalang ïa ka mariang pat ka ïapher na kawei ka juk sha kawei pat ka juk. Haba phai sha ka litereshor Khasi, ka mariang hangne ruh ka ïoh la ka jaka ba kham kyrpang ha ka thoh ka tar. Haba buddien bad wad bniah, ka paw ba ka mariang ka la ïoh ban shong seng lypa ha u Khasi naduh shuwa ban wan ka thoh ka tar. Lyngba ki phawar kiba dangneh dangsah haduh mynta lah ban sakhi ïa kata. Hadien ba ka thoh ka tar ka la ïoh ban suh thied ha kine ki lum ruh, ka mariang kam long nongwei shuh ha ka thoh ka tar u Khasi; watla ka ïapher ha ka rukom pyrkhat bad rukom thoh na ka jong kiwei pat. Kumta naduh ba la seng ïa ki poitri Khasi, ka mariang ka ïeng ha khmat eh napdeng kiwei pat ki phang. Ha kane ka lynnong la wanrah ïa ka jingim bad jingtrei jong u myllung Soso Tham. Ha kajuh ka por la batai bniah ruh ïa u synñiang ba u Soso Tham u la noh sha u sup u thiar ka thoh ka tar Khasi.

2 Ha kane ka lynnong la wanrah ïa ka review lyngkot kaba ïadei bad ka jingtrei ne jingbishar bniah kiba la mih halor Ka Duitara Ksiar. Ha kajuh ka por la wadbniah ruh ïa ka jingtrei ne ka bishar bniah kaba ïadei bad ka mariang halor Ka Duitara Ksiar u Soso Tham. Kumta la lap ba ym pat don kano kano ka jingtrei ba bniah halor kane ka phang. Khnang ban shai yn sot ïa kaba u K. S. Nongkynrih, u thoh ha ka Hiraeth and the Poetry of Soso Tham. A Study of the Great Unconventional Elegy And The Poetry of The Khasi National Bard kumne; It must be noted, however, that this is not a study of Tham s nature poetry in its totality, which would require another book-length study... (286). (Dei ban buh jingmut, ba kane kam pat dei ka jingpule bniah ïa ka poitri mariang u Soso Tham, ha kaba dang donkam sa kawei pat ka thup pule bniah...). Ha kane ka lynnong la wanrah ruh ïa ka jingbatai halor ka mariang bad la lap ba ka jingbatai ïa ka mariang ka long kaba ïar haduh katta katta. Uwei na ki nongthoh English u John F. Danby ha ka kot Shakespear s Doctrine of Nature- A Study of King Lear u batai ïa ka mariang kumne: The word Nature as is well known, has several meanings. Romantic Nature, for example, is an invisible energy behind the things we see. For some of the Elizabethans, on the otherhand, Nature means the visible creation regarded as an orderly arrangement. (15)

3 (Kumba ngi tip, ka kyntien Mariang ka kit bun ki jingmut. Ka Mariang Romantik, ka ïeng nuksa ïa ki bor bym lah ïohi pynban ha lyndet jong kiei kiei ngi ïohi. Ha kawei pat ka liang, katto katne ha ka juk ka Elizabeth, ka Mariang ka thew ïa ki jingthaw jingpynlong ba lah ban ïohi ïa kaba la buh bad pynbeit ryntih lang shriak). Ha u John F. Danby ka jingmut jong ka kyntien mariang ka ïapher na kawei ka juk sha kawei pat. Katkum u Danby ka mariang Romantik ka pher na ka mariang ka juk ka Elizabeth. Ka mariang Romantik ka kham thew ïa ka mariang ka bym lah ban ïohi da ki khmat ba kynja doh, ka dei ka mariang barieh ne ka bym paw. Katba ka mariang ha ka juk Elizabeth ka thew ïa ka mariang ba paw shabar kaba lah ban ïohi da ki khmat peit ne khmat ba kynja doh. Haba phai sha ki nongthoh Khasi, uwei na ki nongthoh u Primrose Gatphoh, ha ka lamkhmat ka thup Ki Phawar Sara u ai ïa ka jingbatai halor ka mariang kumne: Pynmlien naduh dangrit ban shai ka khmat. Peit thuh ïa ka MARIANG kaba don sawdong jong phi. Ka long ka SKUL BAH kaba khrawtam ïa kiba dangrit bad kiba la san kumjuh. Ka don ha ka ki Par Jingstad ba la tynñian bad buhrieh naduh mynkulong. (1) Ha u Primrose Gatphoh, ka mariang ka dei ka skul bah ba khraw tam kaba ai jinghikai ïa uwei pa uwei u ba la kha hapneh jong ka. Ha kane ka skul mariang u Primrose ka don ha ka, ka par jingstad ba la

4 buh ryntih naduh mynkulong kumah. La phiah ïa kine ki par jingstad ha ki lynnong ne subjek bapher bapher. Kane ka shai haba u thoh pynbud ha katei kajuh ka kot kumne: Don ka Jingstad ha u Tiew Doh Maw, Tiew Mat Shira, u Tiew Sohkhah Mawria, u Tiew Khylliap Jaiñ Khor, u Tiew Por Shet Ja, u Tiew Pathai Khubor, u Tiew Lyngksiar Ïong bad u Tiew Pawang Lum. Don ruh ka Thwei jong ka Jingstad ha u Mawsiang Jngum jong ka sahit bneng ka Sngi, u Bnai, ki Khlur bad ka duriaw jong ka Haw haw ba phylla. (2) U H. O. Mawrie, u ai ka jingbatai ïa ka mariang ha ka kot Ka Pyrkhat u Khasi, u batai kumne: Ka Mariang ïa u Khasi ka la biang nadong shadong. Ïa u Khasi ka mariang ka long kum ka skulbah bad ha ka u pule bad u shah hikai ïalade. Ïa ka jinghikai bad ka jingstad kaba u ïoh na ka u pyndonkam ha ka jingim jong u kaba man la ka sngi Ka Mariang ïa u ka long ka hospital bah bad ha ka ki don ki dawai ki dashin kiba biang ki ban ïarap ïa u ban pynkoit pynjem ïa kino kino ki jingpang bad jingshitom ka met. (91) Ka jingbatai u H. O. Mawrie ïa ka mariang ka paw artylli ki jingbatai. Kawei u ong ba ka mariang ka long kum ka skul bah bad kaba ar pat ka long ka hospital bah. Kum ka skul bah, u Khasi u pule bad u shah hikai ïalade ha ka mariang khnang ban ïoh ki jinghikai kiba ïadei bad ka jingim ba manla ka sngi. Kum ka hospital pat ka long ba u khasi

5 um don doktor ne hospital pynban u sumar ïalade da ki dawai dashin kiba u ïoh na ka mariang bad ha ka mariang u shem ba don lut ki dawai ba bun jait kiba lah ban pynkoit ïa ki jingpang bapher. Haba peit sa ïa uwei pat u nongthoh u E. W. Dkhar ha ka kot Ka Mariang ka Kren u batai ïa ka mariang kumne: Ka Mariang ka kynthup ïa ka pyrthei ka mariang bad ei ei baroh katba don sawdong ha ka, ïa ka suiñbneng bad ka haw haw sha jrong, ïa ka ramew bad ka meiramew, ïa ki duriaw bad ki jingjylliew jong ki, ïa kiei kiei baroh kiba ïohi bad bym ïohi ha sawkun pyrthei. (1) Ha katei ka jingbatai u nongthoh u ai ka jingbatai ba ka mariang ka kynthup ha ka ïa ka suiñbneng, ka haw haw, ki duriaw, ka meiramew ne ka khyndew bad kiwei de ki jingpynlong bapher kiba lah ban ïohi da ki khmat. Hangne u nongthoh u batai ïa ka mariang kaba paw ne kaba ïohi shabar kumba ka long. Uwei pat u nongthoh, u Maurice G. Lyngdoh ha ka ese kaba ai kyrteng Ka jingtrei ka bor mariang halor ki myllung Khasi ba la thep ha ka thup Ka Syngkhong Jingtip, u batai ïa ka mariang kumne: U Blei U Nongbuh Nongthaw, U la buh u la pynlong ïa ka Mariang kaba itynnad bad baithiang. U la suitrong ïa ka ha ki rong ba itynnad bad bapher kiba pynïap bieit ïa uba ïohi ïa ka. U Blei u la buh ha ka ïa ki dieng ki siej, ka khyndew ka shyiap, ki lum ki wah, ki khlaw ki btap, ki mawlong ki mawteh, ki syntiew ki skud, ki duriaw heh ki

6 duriaw rit, ki kshaid rymphum, ki them bad ki lhuh, ki phlang ki kynbat bad bun kiwei kiwei ki jingthaw. (5) Ha kane ka jingbatai u nongthoh u wanrah ïa ka mariang kumba ka paw shabar, u batai kham bniah ruh ïa ki jingpynlong ba bunjait kiba don ha ka mariang. Kita ki jingpynlong kiba don ha ka mariang ki long kiba itynnat bad ithiang namar ba u Blei u la buh bad pynlong itynnat kumta. Haba buddien ïa u Maurice G. Lyngdoh ha kajuh jaka u thoh kumne: Ki Mawlynnai bakordor tam jong ka mariang ki long kiba mangi hi ki briew ngin ym lah da lei lei ban ïohi ïa ki da ki khmat ba kynja briew, hynrei, dei tang kito kiba don ki khmat ba kynja mynsiem, kiba don ka Bor mutdur kaba khlaiñ kiba lah ban ïohi ïa ki Jingphylla jong ka jingitynnad jong ka mariang. (5) Hangne pat ka mariang u Maurice G. Lyngdoh ka don ha ka ïa ki mawlynnai bakordor bad kiba la buh da u Nongthaw bad dei tang da ka khmat ba kynja mynsiem kaba lah ban ïohi ïa kita ki mawlynnai kordor. Ka mariang ha u Maurice G. Lyngdoh ka paw ar tylli, kawei kadei ka mariang ba paw shabar kaba lah ban ïohi da ki khmat ba kynja doh bad kawei pat ka dei ka mariang ba rieh kaba ïohi da ki khmat ba kynja mynsiem. Nalor ki khmat ba kynja mynsiem, ka donkam ruh ïa ka jingïatrei lem bad ka bor mutdur khnang ban ïohi kham bha shuh shuh ïa ka jingitynnad ka mariang.

7 Lynnong-2 Ka Mariang Ha U Soso Tham Ha kaba ïadei bad ka mariang, u Soso Tham um shym la ai kano kano ka jingbatai ba kyrpang halor ka mariang hynrei dei lyngba ki poim kiba u la rwai kiba pynphalang bha ïa ka mariang. Kumta haba pule bniah ïa ka thup poitri Ka Duitara Ksiar baroh kawei, ka paw ba ka mariang ka la ïoh ïa ka jaka ba ha khmat eh ha ki poim jong u. Jan baroh ki poim kiba don ha Ka Duitara Ksiar, ka mariang ka snoh rdin bad paw shynna bha. Kumta ha kane ka lynnong la wanrah ïa ka mariang kumba la pynphalang da u myllung Soso Tham ha ki poim jong u. Khnang ban kham pynsuk bad kham shai la pyrshang ban pharia kumne harum: Ka Mariang kum ka Laibrari Ha kane ka lynnong la lap ba kawei na ki mat ba kham ha khmat eh kaba u Soso Tham u pynpaw ïa ka mariang ba ka long kum ka par jingstad ne ka laibrari. Ha kaba ïadei bad kane ka bynta u Soso Tham u pynpaw shai ha ka jingrwai ba tang shi dkhot kaba don ha ka ese Ka Tiew La Lyngngi kaba la thep ha ka kot Ki Umjer Ksiar bad ha kata ka jingrwai ba tang saw laiñ u rwai kumne: Pyrthei mariang baroh sawdong Ka dei ka library; Rukom jingtip ban ai jingstad,

8 Rukom ki ktien poitri. (1-4, 130) Hangne u myllung u pynïasyrïem ïa ka mariang bad ka laibrari kumba ha ka laibrari buh kot don hajar ki jait pa ki jait kot; katba ha ka laibrari mariang la kynshew bad buh ryntih ïa ki jingtip bad jingstad bapher. U myllung Soso Tham u la lum bad pule bniah na kane ka par jingstad bad wanrah ha ki poim jong u. Kumba ka paw ha ka poim Ki Mawlynnai, hangne u Soso Tham u wanrah ïa ki umjer kiba dei ki bynta jong ka mariang bad na kine ki umjer u ringdur pat sha ka jingim briew, ha kaba ïadei bad kane u myllung u rwai kumne: Ki umjer ha u phlang, Dang step ki phyrnai, Nga ruh na ïing jlang, Ngan leit wad mawlynnai. (1-4) Kita ki umjer kiba u myllung u ïohi ha pneh ka mariang u pynïasyriem bad ki ummat u nongleit wad jingstad. U nongwad jingstad u jaw ki ummat kthang namar ba u hap ban jngai na la ïing la sem bad mad ïa ki jingeh kiba u ïakynduh ha lynti. Hynrei kita ki ummat kthang ki kylla long ki mawlynnai ynda haba u nongwad jingstad u la ïoh kheit ïa u soh ka jingjop. Ha kawei pat ka poim U Dieng Bilat, ha kane ka poim ruh u Soso Tham u la pule bniah ïa une u dieng bilat bad ringdur pat sha ka jingim briew. Ha kane ka poim u rwai kumne:

9 Ka sngi ha nga ka shat, Ka lyer ïa nga ka shoh; Sha suiñ ki pyiar ki tnat, Ki thied ki suh shapoh. (1-4) Na u dieng bilat u myllung u ïoh jinghikai, kumno ba ka sngi, ka lyer, u slap u phria ki long pynban ki kabu ksiar ïa u thied jong u dieng bilat ban nang ksam jylliew shapoh ka mei ramew. Kumta ruh ki diengpyngkïang bad ki mawjynthut kiba u myllung u ïakynduh ha ka jingim ki hikai ban nang pynkhlaiñ ïa ka pyrkhat pyrdaiñ jong u, kane ka shai haba u rwai; Ki jingpyrkhat ba khraw / Hapoh jong nga ki khih (7-8). Ha kane ka wadbniah la lap ruh ba u myllung Soso Tham u la lum bad pule bniah ïa kiei kiei kiba don sawdong ka mariang. U lum ïa kita ki jingtip bad jingstad bapher la ka long na lum sharai masi, na lyngkha rep, na ki lum ki wah, ki kshaid ki thwei, ki jingthung jingtep, ki mrad ki mreng, ki sim ki doh bad kiwei kiwei de kiba don ha pneh ka mariang. Dei da kumta ba u Soso Tham u kylla long u ba riewspah ha ka jingtip jong u ïa ka mariang. Ha kaba ïadei bad kane ka bynta, u Hughlet Warjri u ïathuh ha ka kot U Soso Tham bad ki Jingtrei Jong u, kumne; La ong ruh ba u tip kyrteng ïa kiba bun ki jait syntiew bad ïa ki kyrteng jong ki u da thoh ha ka Register kaba kyrpang (57).

10 Ka Mariang: ka Sur Jingrwai Ha kane ka lynnong la wanrah ïa ka mariang u Soso Tham kum ka mariang kaba dap da ki sur jingrwai kiba u myllung u shem ha pneh ka mariang baroh kawei. Shisha ka mariang ka pynmih ïa ki sur sawa ba bunjait kum ka jingpah ki sim ki doh, ka jingkynud jong ki khñiang ki ksiah, ki jingsawa jong ka lyer bad ki um ki wah, kine ki sur ha u luk u lak ki long tang ki jingsawa bym don jingmut; Hynrei ha ki shkor u myllung kita ki sur sawa ki long ki sur jingrwai ka mariang kiba don la ki sur tem ba bang. Kumba ka paw ha ka ka poim Ka Duitara Ksiar hangne u myllung u ïohsngew ïa ki sur jingrwai bapher jong ka mariang khamtam ka mariang ha ri khasi ha kaba ïadei bad kane u myllung u rwai ha katei ka poim kumne: Ki shynriah-ti jong ka ki shad Ka tem ka duitara Napdeng ki khlur ha bneng ka wad Ïa u Lur mangkara. Ka ruwai na poh ki kseh ba rben Rukom ki sur ba pher; Ha man ki por ba kynjah briew, Ki sawa ha ka lyer. (17-24)

11 Hangne u myllung u pynkup pynphong dur briew ïa ka mariang jong u da kaba ai kti de ba kan tem ïa ki sur jingrwai bunjait. Hangne ka mariang u myllung ka pynmih sur bad ka rwai de kumba u nongtem duitara u rwai bad pynmih sur na ki ksai ka duitara jong u. Kane ka jingïohi jong u Soso Tham ka ïajan ïa kaba u Thomas Carlyle u thoh ha ese ka Novalis kumne; Nature is an Aeolian harp, a musical instrument; whose tone again are keys to higher strings in us. (The Concept of Nature 304). (Ka mariang ka long ka Duitara Aeolian, ka tiar put tiar tem; ha kaba ki saitem sur jong ka ki ïai pynsawa ha ngi sha ki sur ba kham syiang). Shisien u Soso Tham u la pyndonkam ruh ïa ka kyrteng u Carlyle mynba u batai ïa ka poitri kumne; Katba haba dang paw u mawsiang- bneng bad ba don ka pyrthei ka mariang hangta ka don ka poetry (Ka Jingpynshai, Xii). Ha kaba ïadei bad kane kynthoh u H. W. Sten ïa kane ka bynta ba u Soso Tham u kylla Khasi khlem bud ïa kaba u Carlyle u thoh (Na Kiwei Bad Nalade 51). La ka long kumno kumno ruh hynrei kawei kaba paw hangne ka long ba u Soso Tham u la pule bha ïa ki jingthoh u Carlyle. Ban ïoh ïa kita ki sur bathiang kiba ka mariang ka don ban ai ha u myllung, ka la dei ïa u ban dem diap bad ïai dem pule minot hapneh jong ka. Ka dawa ruh ïa ka bor sngapthuh ba khlaiñ bad ka jingpynleit jingmut ba jur. Hynrei u Soso Tham u la leh ïa kata kumba u phla ha

12 Ka Jingpynshai kumne; Jlang ruh nga jah na pyrthei ban sngap ïa ki wah ka Ri Khasi ba ki tih la ki thwei (xii). Shuh shuh kum u khynnah skul ka mariang uba shitrhem bad minot, jar jar u ngam sha ki syrtap ba kham jylliew jong ka mariang ban pynshah skhor ïa kita ki sur bapher. Ïa kane ka bynta u pynpaw ha ka poim ka Duitara ksiar kumne: Shata bunsien marwei nga ïaid / Bunsien nga pynshah skhor (37-38). Ha ki shkor u myllung, ka jingpah jong ki ñiangsohphoh, ki ñiangkhapnam, ki shalymmen, ki ñiangkongwieng bad ki ñiang sohbrai, ha u myllung ki long ki sur kynud lang (choir) jong ka mariang hi baroh kawei, kumba u myllung u rwai ha ka poim Khublei kumne: Hajar bad rukom ki khñiang Ha ki sur ki pynshoh lang, Ha baroh ki khlaw ki ruwai Namar mynta la synrai. (29-32) Ha u Soso Tham, namarkata u la kem ïa kine ki sur bathiang kiba don hapneh ka mariang nangta u shna sur shna dur ban tem sur pat ha ki sur jingrwai poitri. Khlem artatien lah ban ong ba ka mariang u Soso Tham ka dap bad ka shlei da ki sur jingrwai na ki jingthaw bapher. Dei ïa kane ka juh ka mat kaba pynlong ïa u Primrose Gatphoh ban ong mynba u ai jingbatai ïa ka poitri u ong ba ka poitri hi Ka long ka sur jingrwai jong ka mariang baroh kawei (Umjer Ksiar, 183). Ha kajuh ka

13 sur, u L. G. Shullai ruh u pynpaw ïa kane ka juh ka mat ha kaba rwai kynthoh ha ki Tien lamphrang jong ka thup poitri Ka Pliang Rupa jong u H, Teslett Pariat kumne: Don ki sur kiba thiang ha ki lum bad ki wah Ha jingkhih jong ki sder, ki sla dieng bad ki khah; Ha jingpah jong ki sim bad jingkynud ki ngap, Ha ryngngi ne dymmiew, ha ki thwei ne ki khriang, Ngi lah ban ïohsngew ïa ki sur bathiang. (ii) Ka Mariang: Ka jaka riehtngen ba shi por Watla u myllung Soso Tham u im hapneh ka laibrari jong ka mariang kaba dap da ki jingstad bad ki sur jingrwai bapher pynban kum u briew um lah ban lait na ki jingeh bad ki khuslai kiba snoh ha ka jingim jong u. Lyngba katto katne ki poim kiba paw ha Ka Duitara Ksiar, u Soso Tham u la pynphalang bha ïa ki jingeh ha ka jingim jong u. Ym tang katta u la mad bad ïakynduh ruh ïa ki sngi dum lyoh jong ka jingim kumba u rwai ha ka poim U Sim Ba La Lait kumne; Bunsien nga la ïaid ïa ki sngi badum lyoh (5). Ym don ki sngi badum lyoh palat ha u myllung ban ïa ki sngi mynba u duh noh ïa la ka tnga ba u ieit eh bad ïa ka khun kynthei marwei kaba u ieit thep mynsiem, ha kaba ïadei bad kane thoh u Hughlet Warjri kumne:

14 Hadien ka jingkhlad noh ka Kerila lehse, dei tang ka Anne Silla, ka khun kynthei ba marwei jong u, kaba don barobor hajan jong u bad kaba dang ai ia ka jingtngen mynsiem ïa u. Hynrei kumba ka khuri kthang kam pat lut, ka ruh ka khlad noh ha ka snem 1926. (U Soso Tham Bad Ki Jingtrei Jong U 23) Ha pdeng ka jingim batmang bakynjah bad ka jingim kaba dap da ka jynjar bad ka khuslai kiba snoh rdin ha u kumta u phai sha ka mariang ban wad ïa ka jingtngen. Ha kaba ïadei bad kane u Hughlet Warjri ha katei ka juh ka kot u thoh kumne; Hapdeng ka jingsngewsih bad ka jingjaw ummat, bad haba ym don shuh mano-mano ruh ban pyntngen ïa u, u lap ïa kawei pat ka tynrai jong ka jingpyntngen ka mariang (24). Kumta ka jingphai jong u myllung sha ka mariang ka long ban wad jingtngen kumba u K. S. Nongkynrih ruh u thoh ïa kane ka bynta kumne; So he seeks for a means to lighten his heart and clear his head. He looks for this consolation and finds it in the lap of nature (Hiraeth and poetry of Soso Tham 269). (Khnang na ka bynta ban kham pynsting ïa ka dohnud bad ban pynkhuid ïa ka jabieng jong u, u wad dawai pynkhiah bad u lap ïa ka ha pneh ka mariang ). Ka jingphet rieh jong u myllung sha ka mariang, ka la ïarap ïa ka jingim jong u khlempep, kumba ong u Lessing kumne; There is no doubt that the spirit of man is made gentle by studying nature (The Concept of Nature, 31). (Khlem artatien ba ka mynsiem u briew ka

15 kham palei da kaba phai ban pule ïa ka mariang). Kumta ruh ka la long ïa u myllung Soso Tham kumba u phla ha ka poim U Sim Ba La Lait kumne: Bunsien nga la ïaid ïa ki sngi badum lyoh; Napneh ka mariang ruh hadien nga la ïoh, Ki sngi ba pyngngad ba ka suiñ ka shai pat Ynda nga la thait bad ki jaw ki ummat. (4-8) Shisien peit bad shisien sngap i kumba ka mariang ka la pyntngen bad pynpalei ïa u myllung na kita ki jingeh ba u ïa kynduh. Hynrei haba bishar bniah bha ka paw ba ka mariang kam lah ban pyntngen junom ïa u; hynrei kaei ba ka leh ka long ba ka ïarap ban pynklet noh shipor na kita ki jingjynjar ba u la mad. Ym don da kawei pat ka sakhi palat ban ïa kaba u myllung hi u rwai ha ka poim Ka Duitara Ksiar Kumno kan ruwai ba ngan klet noh / Ïa kiwei pat ki por (39-40). Shisha la ka mariang kam lah ban ai ïa ka jingsuk ba pura pynban ka la long kum ka khyrdop kaba plie ïa u myllung ban ïohi ïa kawei pat ka jingtngen kaba neh junom. Ha kaba ïadei bad kane ka jingïohi u myllung ïa kata kawei pat ka jingtngen u rwai ha katei kajuh ka poim kumne: Nga ïohi ruh na trai u sning, Da kiwei pat ki khmat; Ki tmier ka ri ba shong kham jngai Ban ïa ki khlur ummat. (73-76)

16 Nangta na trai u sning, u ïohi paw ïa kawei pat ka ri jngai bak na ka pyrthei kaba u im. Ha kata kawei pat ka pyrthei bad kawei pat ka mariang ba kynja bneng u ïohi ïa uwei u dieng uba pher tam napdeng ki dieng ba u myllung u la ïohi bad une u dei u Dieng jingim uba don ïa ki sla ba jyrngam sah ha baroh ki saw aïom; ki tnat ba pyiar rynjaiñ ban ai jingtngen kat ïa uba wanrieh syrngiew hapoh jong u. Dei sha kum uta u Dieng jingim uba lah ban ai ïa ka jingtngen ba janai tam ba u myllung u la rai ban leit riehtngen junom. Ha kaba ïadei bad une u Dieng jingim u Soso Tham u rwai ha ka poim ki khunswet II (Ka Bneng) kumne: U don u Dieng Jingim bapher, U ai ka jingkyrmen; Ha syrngiew jong u sngi ka Hok, Junom ngin ïoh reh tngen. (65-68) U Dieng Jingim uba long ruh u sngi ka Hok ki dei kiba u Soso Tham u pynïasyriem bad u kynrad jong u, u Jisu Khrist. Dei ha syrngiew jong uta u dieng ba u myllung u la rai ban pynleit lut la ki sngi ba dangsah; kata ban shong riehtngen bad shaniah skhem ha u. Dei ruh hangta ha syrngiew u Dieng Jingim ba u myllung u pynpaw ïa ka jingkyrmen kaba jar jar bad ba ha khliehtam.

17 Ka Mariang: Ka Thei Samla rta Ha kane ka bynta la wanrah ruh ïa ka mariang u Soso Tham ba ka dei ka mariang kaba ïai-im bad ïaisah samla rta. Ha kaba ïadei bad kane ka bynta u la pynpaw ha ka poim jong u Ka Duitara Ksïar kumne: Naduh barim hangne ki ong, Ka shong ka Thei samla, Naduh ki sngi ka ksaw ka kpong, Ka ïaisah samla rta. (9-12) Hangne u myllung u pynïasyrïem ïa ka mariang jong u bad ka thei sah samla rta kaba phong da ki jaiñ lieh sada ha ryngkat ka jingiwbih ba mih na ka, ki suh sieng khlem da pud. Ka jingmut kaba u myllung u pynpaw hangne ka long ba ka mariang jong u kam man tymmen satia, ka ïai jyrngam ïai bhabriew bad ïai iwbih na kawei kapor sha kawei pat. Ha kaba ïadei bad kane, ha ka kot Ki Sur Na Ka Duitara Ksiar u H. W. Sten u thoh kumne; Ka thei samla kaba neh sah kumta ha ki khmat ki briew ha ki por bapher dei ka Pyrthei-Mariang bad ka jinglong jong ka, kaba ïai jia na kawei ka snem sha kawei pat (49). Sa kawei pat ka bynta kaba u myllung u kdew ïa ka jingïaisah samla rta ka mariang jong u, dei ha ka poim kaba u ai kyrteng U Phlang Jyrngam. Ha kane ka poim u myllung u ïanujor ïa ka rta jong u bad jong ka mariang. Ha u myllung hi u tip bad sngewthuh shai ba ka

18 mariang jong u ka ïaisah jyrngam ne ïai-im katba ma u, um lah ban leh kumta; ha kaba ïadei bad kane u rwai kumne: Jar-jar u im jar-jar u jah, Hapoh rai-eh rai-dam Jar-jar ha jingtep ai un thïah Hapoh u phlang jyrngam. (13-16) Ha kane ka poim ka shai ba ka mariang u myllung ka ïaineh bad ïaisah jyrngam katba ma u um lah ban ïaineh sah kumta. Wat haba la kha ïa u myllung ha pneh ka mariang, watla u la dih shngïam ïa ki umpohliew jingstad ba u ïoh na pneh jong ka watla u la rwai bad tem duitara ïa ka hynrei u hap ban iehnoh ïa ka. U myllung u sngewthuh shai ba ha ka jingim jong u don u pud ba um lah ban shong sah ha pneh ka mariang katba ka mariang kam don pud satïa ha ka rta jong ka.

19 Lynnong-3 Ka Mariang Bad Ki Syrwet Ka Mynnor Ha kane ka lynnong la wanrah ïa ka mariang u Soso Tham bad ki syrwet ka mynnor kumba la pynphalang da u myllung hi ha ki poim jong u. Hynrei ha shuwa ban thir tai bniah ïa ki bynta bapher, la wanrah ruh da kaba batai shuwa ïa ka jingmut jong ka kyntien mynnor katkum ki jingbatai da ki nongthoh bapher. Ha kajuh ka por la wanrah ruh ïa ka bynta ka jingdonkam jong ka mynnor ha ka thoh ka tar. Namar khlem ka mynnor ne khlem ka hyndai kata ka jait bynriew kan ym lah ban ïeng ha ka nongrim ba skhem jong ka thoh ka tar. Kane ka shai haba u Soso Tham u thoh ha Ka Jingpynshai kumne; U symbai ba hap ha ka jaka maw u shoh samthiah tang shu shit ka sngi (xv). Dei na kane ka daw kaba pynlong ïa u Soso Tham ban buddien ïa ki syrwet ka mynnor, khnang ban seng nongrim bad ban pynïoh ruh ïa ka histori ha ka jaitbynriew Khasi. Kane ka shai kdar haba u thoh ha Ka Jingpynshai kumne; La ngim pat thoh la ka history, hynrei hangne ngin ïohi ngut nget ki jingshai ba ïa ïaid synrap synrap bad ka history jong ngi (XVI). Haba phai sha ka mariang pat la lap ba u Soso Tham u wanrah ïa ka mariang bad ki syrwet ka mynnor ha ki ar rukom. Kawei ka dei ka mariang kaba u Soso Tham u phaidien sha ki sngi ba la leit noh ka jingim jong u bad kawei pat ka dei ka mariang kaba u suhkhlieh ne buddien ïa ka mariang ha ki sngi barim u Hynñiew Trep.

20 Ka Kynmaw Tympang Ïa Ka Sohra Katkum kane ka wadbniah la lap ba ka mariang kaba u Soso Tham u wanrah ha kata ka sieng kynmaw ne phaidien sha ki sngi ba la leit noh, ka dei kyrpang halor ka mariang Sohra. Lyngba ka poim Ki Sngi Ba La Leit Noh bad Ki Kshaid Ba Rymphum u myllung u pynphalang bha ïa kane ka bynta. Kumba ka paw ha kitei ki poim, u Soso Tham u rwai tei mot bad kyntiew nam ïa ka shnong ba la kha ïa u bad ïa ka mariang Sohra kumba u shem u mad ïa ka. Ha kaba ïadei bad kane u myllung u rwai ha ka poim Ki Sngi Ba La Leit Noh kumne: Ngan leit sha ri Sohra ban kiew sha ki lum, Ka ri u tiew sohkhah, u tiew pawang lum; Ka ri jong ka Simpieng, ka ri u Kaitor, Ka ri ka jingshynrang ka ri ka akor. (1-4) Ha kane ka dkhot u myllung Soso Tham u dro dur bad airong airup ïa ka mariang Sohra ha ka dur kaba itynnat bad kaba iphuh iphieng. Ka Sohra ha u myllung hi ka dei ka ri ba la kyrkhu kyrpang da u Nongthaw khamtam ïa ka mariang jong ka. Ka dei ka ri jong ki lum ki wah, ki krem ki kroh, ki syntiew ki skud, ki sim ki doh bad ka ri jong ka buit ka akor. Ha ka kot Ki Nongthoh Khasi-I u K. W. Nongrum u thoh kumne: La ju ñiew ïa ka Sohra ba ka long ka shnong ba paw khmat bad ka jaka donnam, naduh ka jingnang jingstad, ka khaïi pateng, ka trei ka

21 ktah haduh ka buit ka akor. Ka donnam ruh ha ka jingitynnad ki lum ki wah bad ki kshaid. Ka kshaid wah Kaba, ka kshaid Latara bad Ïapkhnai shaphang shatei, ka kshaid Nohsngithiang shaphang mihngi, ka kshaid Daiñthlen bad Nohkalikai shaphang sepngi na Sohra ki pynitynnad ïa ki lum ki them. (130) Shuh shuh u Hamlet Bareh u thoh ba u Soso Tham u kynmaw ïa ka Sohra ba ka long, nalor ka mariang ba itynnat, ka long ruh katkum ka jingsngew jong u, ka Ri ka jingshynrang bad ka akor (Soso Tham Birth Centenary Celebration 1873-1973, 2). Dei kine ki daw kiba pynlong ïa u myllung ban ïai kynmaw ïa ka nam ka burom jong ka Sohra kumba u rwai ha katei ka poim kumne; Te ka burom ka Sohra bad ki duriaw rupa / Sa shisien, sa shisien, ki phalang pat hanga (15-16). Sa kawei pat ka poim kaba u Soso Tham u la pynpaw ïa ka mariang Sohra dei ka poim Ki Kshaid Ba Rymphum, ha kane ka poim u myllung u batai kham bniah ïa ka jinglong jingman jong ka mariang Sohra, kyrpang ha ka aïom lyïur, ïa kane la pynpaw ha kine ki laiñ harum: Da ki por bad ki taiew ka jingdum ka tep Bad ka sngi ruh kam don kaba mih ne ba sep Tang teng-teng ka jngoh na u lyoh ba rben Ïa ka duriaw balieh bad ki kshaid kiba kmen. (21-24)

22 Ha kitei ki laiñ u myllung u la kdew shai ïa ka jinglong jong ka suiñ bneng bad ka mariang Sohra hi baroh kawei khamtam ha ka por lyiur. Ha kane ka aïom la synshar ïa ka Sohra da u lapbah lapsan uba jur bad uba neh da ki bun sngi bun taiew. Bunsien ka sngi kam ju ïoh lad ban shat jingshai ne pynsyaid lait noh hateng hateng ba ka jngoh ieit ïa ki um ki wah bad ïa ki kshaid kiba tuid na ri lum Sohra shathie sha ri thor. Ka Mariang Ha Ki Sngi Barim U Hynñiew Trep Ha kane ka bynta la wanrah ïa ka mariang ha ki sngi barim u Hynñiew Trep, kaba u myllung u la pynphalang bha lyngba ka poim Ki Sngi u Hynñiew Trep. Ka mariang kaba u myllung u saiñdur ha kane ka poim kam da ïa jngai than na ka mariang kaba u la pynpaw ha ka poim Ka Per Syntiew, Ka Pyrthei Mariang, U Lum Lamare, Ka Aïom Ksiar, bad kiwei de ki poim kiba don ha Ki Sngi Barim u Hynñiew Trep. Ka mariang kaba u Soso Tham u wanrah hangne ka dei kyrpang tang ïa ka mariang kaba ïadei bad ki sngi barim u Hynñiew Trep lane ka mariang jong ka Aïom Ksiar ïa kaba la tip ruh da ka sotti juk. Katkum kane ka wadbniah la lap ba ha kita ki sngi barim ka don ka jingïadei bajan hapdeng u Hynñiew Trep bad ka mariang. Ha ka poim Ki Sngi u Hynñiew Trep, u Soso Tham u rwai ïa kane ka bynta kumne: Mynsngi ki sum hapoh ka ktieh Mynmiet ki thiah halor ka snieh; Mynsngi ki leit ai ksew sha khlaw. (61-63)

23 Ha kitei ki laiñ ka pynpaw shai ïa ka jingiadei bajan bad ka jingim ba synlar jong u Hynñiew Trep hapneh ka mariang. Hangne u Hynñiew Trep, mynsngi u ïakyrsum bad ka mariang ha kaba wad jingbam ban pynkdang ïa la ka kpoh katba mynmiet pat u thiah suk thiah palei hapoh ka snieh masi. Kum u nongrep, u Hynñiew Trep u puh u daiñ bad trei minot ha lyngkha rep ha baroh ki saw aïom khlem jingkhuslai namar ka mariang ruh ka bsa ka pjah ha ka bam ka dih pahuh pahai bad u briew um don jingkhuslai ei ei kumba u myllung u rwai ha ka poim U Lum Lamare kumne; Ki briew ki bam jangew jathang / Ka ja ha lum lynter ka bang (5-6). Ha kane ka wadbniah la lap ruh ba ka jingsuk ba palei jong ka mariang (Harmony of Nature) ka synshar laitluid ïa ki sngi barim u Hynñiew Trep. U myllung Soso Tham u ïohi ba u Hynñiew Trep u im suk im palei hapneh ka mei mariang kumba u rwai ha katei ka poim kumne: Haba dang lung ka Sngi u Bnai Ka pyrthei ruh ka sdang ban shai U briew, u mrad, u khla, u thlen Kawei ka ktien ki dang ïa kren. (7-10) Haba u myllung u kren ïa kata ka jingsuk ba palei kaba synshar ha ka mariang u Hynñiew Trep, u wanrah da ka Metaphor. Lyngba kine ki laiñ ba u rwai U briew, u mrad, u khla, u thlen, / Kawei ka ktien ki dang

24 ïa kren. Hangne kam mut satia ba u Hynñiew Trep u ïakren ïakhana bad u mrad kumba u ïakren bad u para briew. Hynrei u myllung u pynphalang ïa kata ka jingsuk banylla kaba shong seng hapdeng u Hynñiew Trep bad u Laiphew jingthaw. Ka jingshong suk shong palei ka dei namar ba ka mariang hi ka bsa ka pjah pahuh pahai ha ka bam ka dih. Kam don kano kano ka jingïania ïashrut ne ka jingduna bam hynrei ki ïa im suk im saiñ pahuh pahai. Ka don kata ka jingïabiang pylla ha ka bam ka dih (Ecological balance) ha pdeng u briew bad u mrad kumjuh. Nalorkata ka dei ka juk ba ka hok ka dang ïeng rasong bad ba ka jingsuk ka dang shong khet. Ha kaba ïadei bad kane ka Streamlet Dkhar ka thoh ïa kane ka bynta ha ka kot Halor Ka Thup Ki Sngi Barim u Hynñiew Trep kumne; Ka jingkren briew ki laiphew jingthaw baroh ka kren shaphang ka jingsuk jong kata ka juk lane ka jingim synlar baroh ki jingthaw (Life of Simplicity) (46). Sa kawei pat kaba paw ha katei ka poim ka long ba u myllung u ïohi ïa ka jingsuk ba palei ka paw ruh lyngba ki sim ki doh, ki khñiang ki ksiah, ki syntiew ki skud bad ka pyrthei mariang baroh kawei hi ka pynpaw ïa ka jingkmen. Kane ka jingsuk kaba u myllung u ïohi ha ka mariang jong kane ka juk ka kham pher na kiwei pat ki juk, ïa kane u pynpaw ha ka poim Ka Pyrthei Ka Mariang kumne: Pyrthei Mariang baroh ka pher; Ki mrad ki kmen, ki sim ki her;

25 Ha ryngngi ne hapoh dymmiew, Ki syntiew ruh ki nang kren briew. (37-40) Nalor ka jingsuk ba synlar bad ka jingkmen kaba paw ha ka mariang ki sngi barim u Hynñiew Trep, la lap ruh ba ka mariang u myllung ka long kaba itynnad bad ithiang. Namar ba ki sngi kiba u Hynñiew Trep u im ka dei ka aïom ksiar, kumta ruh ka mariang kaba u myllung u ohdur ohdar, ai rong ai rup bad suit rong itynnad bha bad ïa kata ka jingitynnad jong ka mariang u myllung u rwai ha ka poim Ki Sngi u Hynñiew Trep kumne: Rukom ki soh ha bri ki ih, Ha lum ka beh ka lyer iwbih; Ka bneng ruh de ka khuid kdiar kdiar, Ha ri ba ïeng u sup u thiar. (51-54) Ka jingitynnat hangne ka paw naduh u mawsiang bneng ba jngum, ka sahit bneng kaba khuid ba sngur khlir khlir ba tyngshaiñ phyrnai da ki kjat sngi bad haba peit sha tbian pat, ki lyngkha ki risai ki dap miar da u kba u krai, u soh u pai ba bun rukom. U myllung u nang pynshai shuh shuh ïa kane ha ka poim U Lum Lamare kumne: Ha kper u saw u Sohñiamtra Ki thiar jong pha un dap u kba Suki nangta ngan ïai phoh sniew Kylleng kin long ki per syntiew. (9-12)

26 Ha ki khmat u myllung kita ki persoh persyntiew ba la suit rong da ki kjat sngi ki phalang ha ka dur ki rong ksiar. Kane ka shai haba u rwai ha ka poim Ka Persyntiew kumne; Ynda ki thung Bri kwai Brisoh / Ynda ki deng Pieng ksiar Symboh (27-28). Shuh shuh u myllung u ïohi ba kita ki soh ba bunjait ki long kum ki kpieng ksiar kiba u Nongthaw hi u la pynkup ha ka mariang u Hynñiew Trep. Ka jingitynnat jong ka mariang u Hynñiew Trep kaba u myllung u la pynwandur ka long haduh ba ka khring ïa kiwei pat kiba ïohi ïa ka bad ha kaba ïadei bad kane u myllung u rwai ha ka poim U Lum Lamare kumne: Ka lyer halor ki lum pyngngad Ko Ri jong nga, lano kan blad Ki kliar ki lum Himalaya Lano kin ngiah ban peit ïa pha. (1-4) Ha kane ka dkhot u myllung u nang ban shuh shuh ïa ka jingitynnat ka mariang da ka jingdon jong ka lyer pyngngad. Shuh shuh ha kaba ïadei bad katei ka bynta thoh ka B. War ha ka kot Ki Buit- thaw Ba Kongsan Ha Ki Sngi Barim U Hynñiew Trep kumne; ban pynpaw katno ka jingitynnad bad ka jingithiang ka ri Khasi ha ka jingiphuh iphieng jong ka, ha ka jingdap biang bad ka jingshlei jong ka da ki jingkyrkhu ba kynsai tam na ka mariang (66).

27 Lynnong-4 Ka Bor Jong Ka Mariang Ha Ki Saw Aïom Ka mariang ka don ha ka ïa ka bor ba ïaid beit ïaid ryntih kat kum ki aiñ ka mariang hi. Katkum ba ka paw ha ki poim u Soso Tham ïa ka bor jong ka mariang la pynphalang lyngba ki saw aïom kiba ïapher na kawei ka aïom sha kawei pat ka aïom. Khnang ban lap ïa kane ka jingïapher, hangne yn pyrshang ban bud dien ïa kawei pa kawei ka aïom kumba pynphalang da u myllung Soso Tham ha ki poim jong u. Ka Bor Ka Mariang Ha Ka Aïom Pyrem Ha kane ka wadbniah la lap ba u Soso Tham u la pynpaw bha ïa ka mariang Pyrem kumjuh de ïa ka bor jong ka. Ka aïom pyrem ka dei ka aïom ba nyngkong eh jong ka snem bad ka jingwan jong kane ka aïom ka paw kum ka nong kyrsiew thiah ïa ka pyrthei ka mariang, ha kaba ïadei bad kane u myllung u rwai ha ka poim Ka Pyrem kumne: Ko Pyrem, ko Pyrem Ka la kyndit ka rngai Na ki kshaid bad ki khriang Bad ki khlaw ba sha jngai. (9-12) Lyngba ka aïom pyrem ka paw ka bor jong ka mariang ha kaba pynkhie im pat ïa ki sla dieng sla siej ki syntiew ki skud kiba la shah sloit noh ha ka aïom tlang. Ki khñiang ki ksiah ki mrad ki mreng bad ki

28 sim ki doh ki pynpaw ïa ka jingkmen hadien ba ki la lait na ka jingkhriat bad tyrkhong jong ka tlang. Ym tang katta ki um ki wah ruh ha kane ka aïom ki sdang ban khie im biang, kumba u myllung u rwai: Ko Pyrem, ko Pyrem Ki umpohliew ki la bthei Ha ki kper bad ki lyngkha Ka jingim ka shlei. (25-28) Wat u myllung hi u sngew phuhmut phuhmat da ka jingkmen ban mad ïa ka aïom Pyrem, kumba u rwai: Ko Pyrem ko Pyrem Pha ai ka jingkmen Ha ki syrngiew ki jong pha Shirta ngan rieh tngen. (33-36) Ka jingïohi jong u myllung ïa ka mariang kaba khie im pat ha kane ka aïom, ka jingmad jong u ïa ki kjat sngi ba syaid bad ih ka Pyrem; ka rah soit ïa u myllung sha ka pyrthei jong ka rngai mutdur haduh ba u ïohsngew bad ïohi rngai ïa ka sngi ba ka jaw ummat bad kitei ki ummat pat ki hap ha ki sner jong u klew. Kane ka shai haba u rwai ha katei ka poim hi kumne: Bunsien nga ïoh sngew, Ïa ka sngi ba ka ïam, Ha ki sner jong u klew. (14-16)

29 Ka Bor Ka Mariang Ha Ka aïom Lyïur Ha kane ka bynta la wanrah ïa ka bor jong ka aïom lyïur kaba ïapher bak ly bak na kaba ka paw ha ka aïom Pyrem. Haba ïadei bad ka mariang ha ka aïom lyïur, u myllung Soso Tham u pynpaw bniah ha ka poim Ki Kshaid Ba Rymphum. Ha katei ka poim ka paw ba u myllung u kham pynpaw ïa ka bor jong ka mariang Sohra, kane ka paw ha kaba u myllung u rwai ha katei ka poim kumne: Ynda leit noh ka Pyrem bad ka lyïur ka sdang, Te ki pisa ki masi, ki rynsied ki blang; Ba la khlik ha u lyoh ïong ka lei lieh ka ba; Hei-ho! Kan sa khie thiah ka eriong Sohra. (1-4) Hangne ka paw ba naduh ba plie pyrda ïa ka poim hi ka lynga, ka pisa bad ka jingdiaw mynsiem ka paw ha ki briew, ha ki jingri jingdup bad ha u myllung kumjuh. Ka daw jong kane ka long namar ba ka lyïur ka wan ryngkat bad ki bor pynjot ïa ka mariang baroh kawei. Haba phai sha ka jingwan ka aïom lyïur ban synshar ïa ka pyrthei mariang, u H. W. Sten u thoh kumne: Ngi ïohi ïa ka jingjot ka thaiñ Sohra ha kane ka aïom: ki diengbah ki khyllem Ba ki riat ruh ki twa, ki ïing ki shah rat ha ka lyer bad ki briew ki thiah syier namar kim tip la ki ïing jong ki kin lait ne em, bad kaba kham sniew ka long ka jingngop u kba shapoh um bad khyndew.

30 Kine ruh ki dei kiba jia shisha, la ka jingngop u kba ka thew ruh ïa u kba ha pynthor balah ban ïohi kyndiang na Mawsmai bad na ki lum ba jrong ka Sohra... kine ki long ki dak ba paw ka Lyïur. (Ki Sur na ka Duitara Ksiar 15) Ha kane ka aïom lyïur, la lap ba ka mariang u Soso Tham ka paw kum ka nongpynjulor. Ka jingdon jong ka lyer langthari ne lyer kyllang ka pynkhyllem ïa ki dieng bah dieng san bad ka pynjot ïa ki jingthung jingtep. Ka jingdon jong u slap ba jur ne u lapbah lapsan jong kane ka aïom ka pyntwa ïa ka khyndew bad ki riat ki ram. Nangne pat ka mih sa ka umsaw kaba pynjulor naphang lin ïa ki jingthung jingtep bad ïa ki mrad um ruh kum u ñiangbri bad kiwei de kiba ju im ha um. Ka lyer langthari, u lapbah lapsan bad ka umbah umsan ki synshar donbor ha kane ka aïom bad ki pynjulor lut ïa ka mariang baroh kawei kumba u myllung u rwai; Te ki phai sha ka diang bad ki thom sha ka mon / Bad ki lymbub naphang lin, ki nguid katba don (17-18). Sa kawei pat ka bor kaba paw ha ka aïom lyïur dei ka mariang ba sngewngiew bad itriem jong ka. Ka jingsngewngiew bad itriem ka paw lyngba ka jingdon u lyoh ïong uba king sawdong ka mariang ha ryngkat ka lei lieh ba thaba khlek shi khlek bad u pyrthat uba tied jraiñ shi jraiñ. Nangta ka jingdon sa ka erlangthari kaba beh kyrthep bad syllad naphang kat ïa kiba ka dei ïaid lynti ka pynlong ïa ki briew ba kin im rit

31 mynsiem kumba u myllung u rwai ha ka poim Ki Kshaid Ba Rymphum kumne: Ïa ki rishot la rat, ïa ki jingsop la lied, Bad ka lei lieh ka saw bad u pyrthat u tied; Bad ki briew ha jingthiah, ki peit rit mynsiem, Tip ka jongno kan lait bad ka jong no kan liem. (9-12) Ha kane ka kynti u myllung Soso Tham u ïohi ïa ka mariang ym tang ïa ka jingitynnad ne bor babha bad ba ïaid beit ïaid ryntih jong ka; hynrei u ïohi ruh ïa ka dur ba shyrkhei bad ïa ka bor ba itriem jong ka. Hangne u Soso Tham u ïajan bad u Tennyson kumba u rwai ha ka poim From In Memoriam kumne; Though Nature, red in tooth and claw (The Norton Anthology of Poetry, 170) (Shisha ka Mariang, ka ishyrkhei ha ki bniat bad tyrsim). Ka Bor Ka Mariang Ha Ka Aïom Synrai Hangne la wanrah ïa ka bor jong ka aïom Synrai kaba dei kawei na ki aïom ba u myllung Soso Tham u la ai jaka kylluid bad pynpaw bha ïa kane ka aïom. Lyngba ka poim Ki Saw aïom, Kynjai Ha La Ri bad Khublei, u myllung u da batai bniah ïa kane ka aïom, kumjuh ruh ïa ka bor treikam jong ka. Ha kane ka wadbniah la lap ba u Soso Tham, haba u pynpaw ïa ka bor treikam ka synrai lyngba ka lyer bad ka sngi. Ha kane ka jingwanrah

32 u myllung ïa ka sngi bad ka lyer u da pynpaw ruh ïa ka bor treikam jong ki ha kane ka aïom. Ha kaba ïadei bad ka sngi u myllung u pynpaw ha ka poim Kynjai Ha La Ri kumne: Bad ka sngi ka la doh ba kan ih ka pyrthei (7). Kane ka jingdoh jong ka sngi ïa ka mariang ka long namar ba ka saiñ pynih ïa u kba u khaw, ki jingthung jingtep bad ki soh ki pai. Shuh shuh ha kaba ïadei bad kane, u myllung u ban biang ha kaba pynkren briew ïa ka synrai ha ka poim Ki Saw Aïom kumne; Nga doh kum ka sngi / Ïa ki soh ba sdang saw (21-22). Kawei pat ka bor treikam jong ka aïom Synrai ka paw lyngba ka lyer. Ka lyer ha kane ka aïom ka long kaba pyngngad bad iwbih hir hir ïa kaba la ju tip ruh kum ka er batemon er batesi. Dei da ka jingdon jong kane ka jait lyer kaba pynkyrpang ïa ka aïom synrai na kiwei pat ki aïom. Dei ruh da ka jingdon jong kane ka lyer pyngngad kaba pynthanda jai ïa ka mariang na ka jingshit rhem jong ki kjat sngi. Ym tang katta kane ka lyer kaba beh hir hir ka pynsuhsieng bad pyniwbih ruh ïa ka pyrthei mariang na ka jingsma lhop bad iwrieng jong ka aïom lyïur; kane ka shai haba u myllung hi u rwai ha ka poim Kynjai Ha La Ri kumne; Hir hir beh ka lyer bad jar jar tuid ki um (3). Katkum kane ka wad bniah ka paw ruh ba ha kane ka aïom ka mariang u myllung ka paw itynnat ha ka jingsaw bad ih jong ki jingthung jingtep, ki soh ki pai bad ki syntiew ba phuh itynnad ha ki

33 rukom bapher. Kumba u myllung u rwai ha ka poim Kynjai Ha La Ri kumne: La phuh u janailar la saw u soh brai (2). Nalor ka jingitynnat ka paw ruh ka jingkmen kaba u myllung u pynpaw lyngba ki nongrep. Ka jingkmen ka long ba mar ïa poi ka Synrai u nongrep u kyndeh ka shadem da ka jingkmen ban ïohi ïa u kba ba u kaweh ha ki hali. Ïa kane u myllung u rwai ha ka poim Kynjai Ha La Ri kumne; Sha ki hali ki peit ba u kaweh u kba / Hangno ka jingdap ka dohnud kat kata (11-12). Ym don ka aïom kaba pynkmen ïa u nongrep palat ban ïa ka Synrai namar ba ka dei ka aïom ba un ot noh ïa kaba u la bet shitom. Namar kata thoh u H. W. Sten ba Ka Synrai ka long ka aïom ka jingsiewspah ïa ka jingtrei minot jong u nongrep baroh shi snem. U puh myntlang u bet ha ka pyrem, u thiew ñiut mynlyïur bad u ot ha ka Synrai (Ki Sur na ka Duitara Ksiar 19-20). Ka Bor Ka Mariang Ha Ka Aïom Tlang Hangne la wanrah ïa ka bor bad ka rukom treikam ka aïom tlang, katkum kane ka wadbniah ka long ba u myllung Soso Tham um da batai bniah ïa kane ka aïom kumba u leh ïa kito ki lai tylli ki aïom ba la tai sha khmat. Dei tang ha ka poim Ki Saw aïom kaba paw tang shi dkhot ba u myllung u pynpaw ïa ka aïom tlang. Wat la u myllung um da batai bniah ïa kane ka aïom hynrei lah ban sngewthuh katto katne ïa ka bor treikam jong kane ka aïom lyngba katei ka shidkhot haneng. Ha katei ka

34 poim kaba u myllung u rwai shaphang ka tlang u ïathuh ba ïa ka jingwan jong ka aïom tlang la ai dak ai shin shuwa da ka jingpah ka Larni. Hadien ba ka Larni ka la pyrta shnong kumta, wanbud sa u thah u ba wan ban synshar ïa ka pyrthei mariang. Ha kaba ïadei bad kane u myllung u rwai kumne: Ka Larni ka la pah U thah u la jan Ki sla ki la ïaw. (25-27) Ha ka aïom tlang ka jingdait thah bad ka jingpjah ka long haduh ba ki kynther lyngkhuit ïa ki sla dieng sla siej bad ka pynïap khoit ïa ki phlang ki kynbat. Kata ka jingdait thah bad jingpjah ka pynlong ïa u myllung ba un rwai kumne: Nga klum la ki sner / Ba ngan bsuh la ka khlieh (5-6). Hangne ka kdew ïa kata ka bor treikam jong ka tlang kaba u myllung u mad ha la ka jong ka ri. Ka jingpjah bad dait thah ka pynbor ïa u myllung ba un kup un phong bad klum bha khnang ban kham pynsyaid ïa la ka met.

35 Lynnong-5 Ka jingpynkut Katkum ka Lynnong-1, jong kane ka wadbniah ka paw ba ka jingbatai ïa ka mariang ka ïapher na uwei u nongbatai sha uwei pat. Ka jingbatai jong ki riewstad ka shong eh kat kum na ka jaka ba ki ïeng bad ka jingbatai jong ki riewstad ïa ka mariang kawei kaba paw bha ka long ba kim lah ban ïaid lait ïa ka jingbatai kaba ïasnoh hapdeng u Blei, u briew bad ka mariang. Khamtam ha ki riewstad ka thoh ka tar Khasi, kane ka mat ka paw shynna bha. Da kane ka pynsngewthuh ba ka mariang hi ka long ka jingpynlong jong u Blei. Haba phai sha ka mariang kaba paw ha ka Lynnong-2 jong kane ka wadbniah, ka paw ba u Soso Tham um da ïapher na kiwei pat ki myllung mariang ka pyrthei. Watla u myllung Soso Tham u la pule bha ïa ki myllung mariang ki phareng hynrei um shym sah kut ne bud matlah ïa ki. Kumta u don la ka jong ka nongrim pyrkhat kaba u ïeng ha kaba um mane blei ïa ka mariang kumba kiwei pat ki myllung ka mariang ki leh. Ha u Soso Tham ka shai kdar ban ong ba la thaw ïa ka mariang na ka bynta u briew ym ïa u briew na ka bynta ka mariang. Namar kata ha u Soso Tham ka long ba ym donkam ban mane ïa ka mariang kaba long ka jingthaw hynrei ban mane ïa u Nongthaw jong ka.

36 Ha kane ka wadbniah la lap ruh ba ka mariang ha u Soso Tham ka long ka par jingstad ne ka tlong bym ju rngad kaba ai ha u ïa ki jingtip ba kordor. Nalor kata kum u briew uba wadbniah, la Ha ka koit ne ha ka khrew-ha ki thiep ne ki jur ka jingim... (Jingpynshai xi-xii), u Soso Tham u phai sha ka mariang ym ban mane ïa ka hynrei ban wad ïa ki jingstad bapher bad ïa ki sur jingrwai bathiang kiba don hapneh jong ka. Ha ka Lynnong-3 pat jong kane ka wadbniah, ka mariang u Soso Tham ka paw ar rukom. Kawei ka dei ka mariang kaba u phaidien ne sieng kynmaw ïa ki sngi ba la leit noh ka jingim jong u bad kawei pat ka mariang u Hynñiew Trep. Ha ka mariang kaba u myllung u sieng kynmaw ïa ki sngi ba la leit noh ka paw ka jingkhlaiñ bor u myllung ban kyrsiew bad khot ne tem pynkhluit biang ïa ka bor kynmaw jong u ha kaba dro dur biang ïa ka mariang kaba u la mad shisien. Nangta de u da kynting jngai ïa ki bor jingsngew sha ki thwei jong ka bor khan mutdur jong u kat haduh ba ka pynklet ruh hateng hateng ba ka dei tang ka mariang sieng kynmaw jong u myllung. Ha kaba ïadei bad ka mariang u Hynñiew Trep pat ka paw ba ka dei ka mariang kaba u ïohi rngai da ka bor khan mutdur jong u; nangta u dro dur dro dar u ai rong ai rup da ki rong ki rup bapher. Ka jingwanrah jong u myllung ïa ka mariang kaba itynnat, kaba iphuh iphieng bad kaba

37 suk ba kmen ka pynphalang ruh ïa ka longbriew manbriew bad ka jinglong jingman jong u Hynñiew Trep ha kita ki sngi barim jong u. Haba buddien ïa ka bor jong ka mariang katkum ka Lynnong-4 jong kane ka wadbniah la lap ba u myllung u wanrah ïa ka bor ka mariang lyngba ki saw aïom bapher. Ka bor jong ka mariang ha kine ki saw aïom pat ka paw ba ka ïapher na kawei ka aïom sha kawei pat ka aïom. Haba shim kyllum, u Soso Tham u pynphalang ïa ka bor jong ka mariang ha ki ar rukom, kawei ka dei ka mariang babha bad kawei pat ka mariang badom riang ne ishyrkhei jong ka. Lyngba ka aïom pyrem bad ka aïom synrai u myllung u wanrah ïa ka mariang kaba shlei da ka jingsuk jingkmen bad ka jingitynnat kiba synshar ïa ka mariang baroh kawei. ka jingitynnat jong ka mariang kaba don sawdong ïa u ka khring ïa u myllung ba un ngam ban pule ïa ki syrtap jingtip bapher kiba don ha pneh jong ka kumjuh ruh ïa ki sur jingrwai bathiang kiba u lap ha pneh ka mariang. Nalor ka jingitynnat kaba shoh ïa ki khmat u myllung bad ka jingjar jar kaba don ha ka mariang u myllung u ïohi ruh ïa u Nongthaw bad ïa ka jingkyrmen ha ka lawei ka jingim jong u. Lyngba ka aïom lyïur bad ka aïom tlang pat ka mariang u myllung ka paw ba ka long ka mariang kaba domriang ne kaba ïaleh pyrshah bad ka jingim u briew. Ha ka aïom lyïur ka paw ba ka bor jong ka mariang ka long kum ka nongpynjulor namar ka jingdon jong ka lyer ïong, u

38 lapbah lap san, u phria, ka leilieh u pyrthat bad ka um saw kiba pynjot bad pynjulor ïa ka pyrthei mariang hi baroh kawei. Hangne ka don ruh ka mariang kaba sngewngiew, kaba itieng ishyrkhei ha kaba ka jingim u briew ha kane ka aïom hi ka dap da ka jingïaleh ha ryngkat ka tieng ka smiej bad im rit mynsiem. Hynrei u briew um lah ban kiar ne ïaid lait na ki bor ba itriem ka mariang hynrei u hap ban ïaksaid bad ban pyndem ruh ha ka bor jong ka.

39 Ka Par Jingtip Tham, Soso. Ka Duitara Ksiar. Revised and Enlarged. Guahati: Mrs. A. D. Dkhar, n.d. Print. Thymmei Bynrap Allison, Alexander W., ed. et al. The Norton Anthology of Poetry. Third edition, USA: W. W. Norton & Company INC, 1970. Print. Bareh, Hamlet. Ka Jingtrei U Myllung Bah Ka Ri. Soso Tham Birth Centenary Celebrations. 1873-1973. Ed. B. C, Jyrwa. Shillong: n.p., 2-6. Print. Bareh, V. G. Ki Poetry Khasi. Enlarge Edition. Shillong: Author, 1979. Print. Bate, Jonathan. The Song of The Earth. London: Macmillan Publishers Ltd, 2001. Print. Beach, Joseph Warren. The Concept of Nature in Nineteenth-century English Poetry. USA: Russell & Russell, 1936. Print. Collingwood, R. G. The Idea of Nature. London: Oxford Paper Backs, 1945. Print. Dkhar, Alvareen. D. Na U Kpa Sha U Khun. N.p.: n.p., 2013. Print. Dkhar, E. W. Ka Mariang ka Kren. Shillong: Miss B. Dkhar, 1999. Print. ---. Ka Panjira Ksiar. Shillong: Miss B. Dkhar, 1982. Print. Dkhar, Streamlet. Halor Ka Thup Ki Sngi Barim U Hynñiew Trep. Shillong: Eses Plus Publication, 2006. Print.

40 Danby, F. John. Shakespeare s Doctrine of Nature: A Study of King Lear. Great Britain: Faber and Faber London, 1948. Print. Gatphoh, P. G. Ki Khanatang Bad U Sier Lapalang. Shillong: Mrs. P. Gatphoh, 1980. Print. ---. Ki Umjer Ksiar. Shillong: Mrs. P. Gatphoh, 1991. Print. ---. Sawdong Ka Lyngwiar Dpei. Seventh Edition- Guahati: Mrs. A. D. Dkhar, 2001. Print. ---. Ki Phawar Sara. 21th edition-revise & Enlarged. Shillong:n.p., 2012. Print. George, A. G. Studies In Poetry. India: Heinemann Educational Books Ltd, 1971. Print. Hudson, W. H. An Introduction To The English Literature. 2 nd edition. Delhi: A.I.T.B.S. Publishers & Distributors, 2006. Print. Jones, Mumford Howard. Revolution & Romanticism. USA: Harvard University Press, 1974. Print. Jyrwa, B. C. ed. U Myllung Soso Tham, Ka Lyngkhuh snem Sngi Ïap kaba Sanphew. 1940-1990. Shillong: n.p. Print. Ka Baibl Khasi. Bangalore: The Bible Society of India, n.d. Print. Ka Kot Jingrwai. Shillong: KJP Synod, 2002. Print. Kharlukhi, B. R. U Soso Tham Kum U Myllung. Soso Tham Birth Centenary Celebrations.1873-1973. Ed. B. C, Jyrwa. Shillong: n.p., 20-22. Print.

41 K.A.S. Na Ka Thiar Ki Longshuwa. Shillong: Khasi Author s Society, 2005. Print. Lyngdoh, Maurice. G. Ka Jingtrei Ka Bor Mariang Halor Ki Myllung Khasi. Ka Syngkhong Jingtip. Ed. Maurice G. Lyngdoh. Shillong: KAS, 1986. 5-9. Print. Lyngdoh, R. S. Ka History Ka Thoh Ka Tar-II. Shillong: Miss K. M. Lyngdoh, 2002. Print. ---. U Babu Soso Tham Kum U Nong-oh Dur Nong-ringdur Bad Nongoh Shrong Oh-Shrup Ïa Ka Poetry Khasi. Soso Tham Birth Centenary Celebrations. 1873-1973. Ed. B. C, Jyrwa. Shillong: n.p., (6-12). Print. Mawrie, Barnes. L. The Khasis And Their Natural Environment. Guahati: VIP Mawlai, 2009. Print. Mawrie, H. O. Ka Pyrkhat u Khasi. Reprinted. Shillong: n.p., 1979. Print. ---. U Khasi Bad la ka Niam. Shilong: n.p., 1973. Print. Majaw, S. S. Ki Syrwet Ka Jingshai. Shillong: n.p., 1985. Print. ---.U Kpa Ka Thoh Ka Tar Khasi. Shillong: n.p., 1992. Print. ---. Ki Sdad Ka Jingtip. Shillong: n.p., 2001. Print. ---. Na Dymmiew Ka Duitara Ksiar. Shillong: n.p., 2004. Print. ---. Ka Aïom Ksiar Hyndai Ha Ki Sngi U Hynñiew Trep. U kritik. Ed. H. W. Sten. Shillong: Vol. I. July 9. & 16. 1981: 1 & 5. Print. NEHU Anthology of English Verse. New Delhi: M. C. Gabriel, n.d. Print.

42 Nongrum, Morton Roy. Ka Mariang Kum Ka Nongpyrsad Mynsiem Ïa Ki Myllung Khasi. Shillong: n.p., 1984. Print. Nongrum, Kitbor W. Ki Nongthoh Kot Khasi-I. Shillong:n.p.,2004. Print. Nongkhlaw, D. G. Ka Meiri Sawkun, Ki Skid Jingim Bad Ki Deiriti. Shillong: 2011. Print. Nongkynrih, Kynpham Sing. Ban Sngewthuh Ïa Ka Poitri. La pynthymmai Bad Pynïar. Shillong: Pine Cones Publications, 2009. Print. ---. Hiraeth and the Poetry of Soso Tham. A Study of the Great Unconventional Elegy and the Poetry of the Khasi National Bard. Shillong: Ri Khasi Book Agency & NEIISS, 2012. Print. Pariat H, Teslett Ka Pliang Rupa: Shillong: L. G. Shulai, 1979. Print. Prasad, B. A Background to the Study of English Literature. Revised Edition. Chennai: Macmillan Publishers, 2009. Print. Pugh, Frank M. Ka Jingïarap Ia Ki Kot B.A. Khasi Bynta-III. Shillong: n.p., 1965. Print. Ramsiej, K. D. Ka Mariang Ha U Khasi Bad ki Purinam Puriskam. Shillong: Smti. I. Mylliem Nongpathaw, 1992. Print. Robert, John. Khasi Third Reader. Revised Fourteenth edition. Shillong: Welsh Mission, 1953. Print. ---. Khasi Fourth Reader. Revised. Shillong: K.J.P. Synod, 1995. Print. Rymbai, R.T. Ban Pynïeng La Ka Rasong Bad Kiwei De Ki Esse. Shilong: Mrs. Witibon Hynñiewta Rymbai, 1979. Print.